Op 1 september 1343 kreeg Venlo stadsrechten van de hertog van Gelre. Dit was de bevestiging van de positie die Venlo al een eeuw eerder had bereikt. Dankzij het archeologische onderzoek van de afgelopen jaren weten we dat het hart van het vroegstedelijke Venlo in de wijk Q4 lag.
Oorsprong
Op een hooggelegen rivierduin aan de Maas ontstond vanaf circa 1100 na Christus op die plek een handelsnederzetting. Meer naar het zuiden, ter hoogte van de Oude Markt, was in de 12de en 13de eeuw een haven. Dit gebied ligt nu nog steeds meters lager dan de top van het rivierduin rond de Jacobskapel.
De westflank van het rivierduin vormde achter de huizen aan het Maasschriksel een steile helling naar de ruim 10 meter lager gelegen Maas. Vanaf ongeveer 1300 n.C. wordt de helling minder steil gemaakt, door er dikke lagen grond en afval op te storten.
Vanaf 1343 werd gewerkt aan de bouw van de stadsmuur, zoals we die zien op stadsplattegronden vanaf circa 1550. Aan de Maaszijde was de stadsmuur veel dieper gefundeerd dan elders, om hoogwater te weerstaan. Langs het rivierduin werd de stadsmuur diep in de oudere ophogingslagen gefundeerd.
Opgraving december 2019
De opgraving in december vorig jaar vond plaats vóór de Jacobskapel, in de zone tussen de stadsmuur en het Maasschriksel. In 2014 is al onderzoek gedaan, waarbij dieper gelegen resten zijn blijven zitten. Omdat dit hoge punt voor de woningbouw door Jongen Projectontwikkeling dieper zal worden ontgraven, was een aanvullende opgraving nodig.
Bij het onderzoek zijn funderingen en kelders van baksteen en mergel aangetroffen. Deze zijn van huizen uit de 14de eeuw en later. Ook kwam een niet eerder ontdekte houten waterput uit circa 1500 tevoorschijn. Verder kon de ophogingslaag uit circa 1300 opnieuw worden bekeken. Informatie over de opbouw van de ondergrond is van belang om te achterhalen hoe het huidige landschap is ontstaan.
De archeologen die de opgraving uitvoerden verwerken de aanvullende informatie nu in een rapport. De resultaten van het onderzoek in Q4 zijn zo interessant en belangrijk voor de archeologie, dat de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) het rapport later dit jaar gaat uitgeven.
